मराठी संस्कृती के संतो के साहीत्य की कुछ सांगितीक संतवाणी
Author Affiliations
- 1कला महाविद्यालय मलकापूर, अकोला, भारत
- 2श्री.शिवाजी कला, वाणीज्य विज्ञान महाविद्यालय, अकोला, भारत
Res. J. Language and Literature Sci., Volume 5, Issue (4), Pages 5-9, October,19 (2018)
Abstract
मराठी संस्कृती में संत परंपरा उच्चकोटी की है। इन संतो का साहीत्य मराठी संस्कृती मे महत्वपूर्ण है। इनकी साहीत्य काव्य रचना में ईश्वरीय आराधना से लेकर समाज प्रबोधन तक के विषय सम्मिलीत है। संस्कृती इस शब्द के अंर्तगत मानव समूह के कोई भी समाज के आचार, विचार, सामाजीक, आर्थिक व्यवहार, शास्त्र, कला, उपासना, धर्म, संप्रदाय, सण, उत्सव, देवदेवता, निती, कायदे, जीवन विषयक तत्वज्ञान, आदी मानवी जीवन के अंगो का दर्शन प्रतिपादीत होता है। मानवी जीवन के कुछ अंगो को संतों ने अपनी साहीत्य काव्य रचना से प्रगट किया है। इस साहीत्य काव्य रचना में संस्कृती के दैनंदिन विधी, प्रसंगानूरूप विधी, ईश्वरीय नामस्मरणों के मंगलमय गीत, उनकी शक्ती का प्रचार, महती एवं कुछ गीतों से समाज प्रबोधन का संदेश आदी गीत जो की संगीत के उपशास्त्रीय गीतप्रकारों में लिए जाते है। इनका अध्ययन किया गया है, उन्हें प्रस्तुत शोधनिबंध में उपरोक्त विषय के अंर्तगत दिखानें का प्रयास कर रही हू।
References
- पाटील प्राचार्य, भास्कारराव नारायण (२००९), प्राचीन महाराष्ट्र वाड:मय वैभव, प्रकाशक - श्री रंगराव पाटील, प्रकाशन- प्रशांत पब्लिकेशन्स, जळगांव, undefined, undefined
- प्रा.द.के. केळकर (२००५). संस्कृति संगम - प्रकाशक श्री. ह. अ. भावे, वरदा प्रकाशन, आवृत्ती ऑक्टोंबर २००५, पूणे, undefined, undefined
- मित्तल अंजली (२०१०). भारतीय सभ्यता संस्कृति एवं संगीत, प्रकाशक-मदन सचदेवा, प्रकाशन-कनिष्क पब्लिशर्स, दिल्ली, undefined, undefined
- परळीकर कमलाकर (२०११). समर्थ रामदासांचे संगीत चिंतन प्रकाशक-प्रसाद कुळकर्णी, प्रकाशन-संस्कार प्रकाशन, मुंबई, undefined, undefined
- कुळकर्णी श्रीधर रंगनाथ (२००५). ओवी ते लावणी, प्रकाशक - डॉ. प्रभाकर मांडे, प्रकाशन-का.स. वाणी मराठी प्रगत अध्ययन संस्था, धुळे, undefined, undefined
- जोशी नाग (२०१२). प्राचीन गीतमंजुषा, प्रकाशक-संजय वि भागवत, प्रकाशन- मौज प्रकाशन गृह, मुबंई, undefined, undefined
- सुंठणकर बा.र. (२०१७). महाराष्ट्र संतमंडळीचे एैतिहासीक कार्य, प्रकाशक-राजन बावडेकर, प्रकाशन-लोकवाड:मय गृह, मुंबई, undefined, undefined
- परळीकर कमलाकर (२०११). समर्थ रामदासांचे संगीत चिंतन प्रकाशक-प्रसाद कुळकर्णी, प्रकाशन-संस्कार प्रकाशन, मुंबई, undefined, undefined
- संगोराम श्रीरंग (२००३). आस्वादक संगीत समीक्षा, प्रकाशक - दिलीप माजगांवकर, प्रकाशन-राजहंस प्रकाशन, पूणे, undefined, undefined
- पिशवीकर सुलभा (२००५). गोडबोले अच्युत, नादवेध, प्रकाशक-दिलीप माजगांवकर, प्रकाशन-राजहंस प्रकाशन प्रा.लि., पूणे, undefined, undefined
- इनामदार कल्याण (२००६). गीतरचना: स्वरूप आणि विकास, प्रकाशक-अरूण जाखडे, प्रकाशन-पदमगंधा प्रकाशन, पूणे, undefined, undefined
- कोळी प्राचार्य विठठल (२०१२). महाराष्ट्रातील लोकगीते, प्रकाशक साकेत बाबा मांड, प्रकाशन-साकेत प्रकाशन प्रा.लि. आवृत्ती २०१२, औरंगाबाद जोशी ना ग, प्राचीन गीतमंजुषा, प्रकाशक - संजय वि भागवत, प्रकाशन- मौज प्रकाशन गृह, मुबंई, undefined, undefined
- इनामदार कल्याण (२००६). गीतरचना: स्वरूप आणि विकास, प्रकाशक-अरूण जाखडे, प्रकाशन-पदमगंधा प्रकाशन, पूणे, undefined, undefined
- पिशवीकर सुलभा, गोडबोले अच्युत (२००५), नादवेध, प्रकाशक-दिलीप माजगांवकर, प्रकाशन-राजहंस प्रकाशन प्रा. लि., पूणे, undefined, undefined
- पांगारकर लक्ष्मण रामचंद्र (२००५). भक्ति मार्ग प्रदिप, प्रकाशक- ह.अ.भावे, प्रकाशन-वरदा प्रकाशन प्रा.लि., पूणे, undefined, undefined
- भडकमकर रोचना (२००४). संगीत यात्रा हिंदूस्तानी संगीतातील रागांचा आस्वादक परिचय, प्रकाशक-अरूण पारगावंकर, प्रकाशन - प्रतिमा प्रकाशन आवृत्ती, पूणे, undefined, undefined
- कुळकर्णी श्रीधर रंगनाथ (२००५). ओवी ते लावणी, प्रकाशक - डॉ. प्रभाकर मांडे, प्रकाशन-का.स. वाणी मराठी प्रगत अध्ययन संस्था, धुळे, undefined, undefined
- देखणे रामचंद्र (१९९७). प्रकाशक भारूड आणि लोकशिक्षण- अरूण जाखडे, प्रकाशन-पदमगंधा प्रकाशन, पूणे, undefined, undefined
- पिशवीकर सुलभा, गोडबोले अच्युत (२००५). नादवेध -प्रकाशक - दिलीप माजगांवकर, प्रकाशन - राजहंस प्रकाशन प्रा.लि., पूणे, undefined, undefined
- देखणे डॉ रामचंद्र (२०१२). गोंधळ: परंपरा स्वरूप आणि आविष्कार- प्रकाशक - अरूण जाखडे प्रकाशन - पदमगंधा प्रकाशन, पूणे, undefined, undefined
- परळीकर डॉ. कमलाकर (२०११). समर्थ रामदासांचे संगीत चिंतन प्रकाशक- प्रसाद कुळकर्णी प्रकाशन-संस्कार प्रकाशन, मुंबई, undefined, undefined
- पिशवीकर सुलभा, गोडबोले अच्युत (२००५). नादवेध-प्रकाशक-दिलीप माजगांवकर, प्रकाशन-राजहंस प्रकाशन प्रा.लि., पूणे, undefined, undefined